ระบบการดูแลและคุ้มครองคนไทยในต่างประเทศ: ยุทธศาสตร์ครอบคลุมกว่า 1.1 ล้านคน

จากข้อมูลของกองคุ้มครองและดูแลผลประโยชน์ของคนไทยในต่างประเทศ ปี 2560 พบว่าคนไทยที่อาศัยอยู่ในต่างประเทศมีจำนวน 1,126,370 คน กระจายอยู่ใน 10 ประเทศหลัก โดยสหรัฐอเมริกามีคนไทยมากที่สุด 393,580 คน รองลงมาคือมาเลเซีย 218,062 คน และเกาหลีใต้ 147,777 คน ตามมาด้วยไต้หวัน ออสเตรเลีย ญี่ปุ่น อังกฤษ เยอรมนี จีน และสิงคโปร์ตามลำดับ

ด้วยจำนวนคนไทยในต่างประเทศที่มีมาก รัฐบาลได้พัฒนายุทธศาสตร์การดูแลแบบครบวงจรที่มุ่งเน้น "ความรู้/สิทธิประโยชน์คนไทยในต่างประเทศ" เป็นเป้าหมายหลัก โดยแบ่งการดำเนินงานออกเป็น 2 ช่วงสำคัญ

การเตรียมความพร้อมก่อนเดินทาง

หน่วยงานต่างๆ ได้จัดกิจกรรมเตรียมความพร้อมหลากหลายรูปแบบ ทั้งการอบรมหญิงไทยก่อนเดินทางไปต่างประเทศและหญิงไทยที่แต่งงานกับชาวต่างชาติ การจัดทำคู่มือการใช้ชีวิตในต่างประเทศ การประสานงานกับกรมสุขภาพจิตในการให้บริการสายด่วน 1323 และการเตรียมเด็กติดตามมารดาไปต่างประเทศ รวมถึงโครงการรณรงค์ให้ความรู้ใน 3 มิติพื้นที่ ประกอบด้วย พื้นที่ต้นทาง แหล่งท่องเที่ยว และพื้นที่เสี่ยง

การดูแลคนไทยที่ใช้ชีวิตในต่างประเทศ

สำหรับคนไทยที่อยู่ในต่างประเทศแล้ว มีระบบการให้ความช่วยเหลือ 3 ด้านหลัก ด้านแรก คือการแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้า ผ่านสายด่วน +66 99 130 1300 และเว็บไซต์ www.1300thailand.com รวมถึงแอปพลิเคชันและ www.yingthai.net ด้านที่สอง คือการให้คำปรึกษาด้านกฎหมายต่างๆ เช่น การรับบุตรบุญธรรม การจดทะเบียนสมรส การหย่า ที่ดิน สถานะและสิทธิประโยชน์ และมรดก ด้านที่สาม คือการส่งเสริมให้คนไทยรวมกลุ่มดูแลกันเองผ่านการจัดสวัสดิการสังคม

รูปแบบการสร้างเครือข่ายดูแลกันเอง

หน่วยงานได้พัฒนา 3 รูปแบบการสร้างระบบการดูแลตามบริบทของแต่ละพื้นที่ Model 1 สำหรับพื้นที่ที่มีเครือข่ายอยู่แล้ว เข้าไปหนุนเสริมให้เข้มแข็ง Model 2 สำหรับพื้นที่ที่ไม่มีเครือข่ายหรือมีแต่ไม่เข้มแข็ง ส่งเสริมให้รวมตัวเป็นองค์กรและจดทะเบียนเป็นองค์กรสาธารณประโยชน์ Model 3 สำหรับพื้นที่ที่ไม่มีทุนเดิมเลย เริ่มจากการส่งเสริมให้เป็นอาสาสมัครพัฒนาชุมชน (อพม.) แล้วค่อยพัฒนาเป็นองค์กรและเครือข่าย

ระบบการดูแลนี้เป็นการทำงานแบบบูรณาการระหว่างหลายหน่วยงาน ทั้งกระทรวงการต่างประเทศ กระทรวงสาธารณสุข กระทรวงพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ และกระทรวงยุติธรรม ผ่านกลไกผู้ประสานงานประจำเมือง วัด องค์การและเครือข่าย และอาสาสมัครพัฒนาชุมชน เพื่อให้คนไทยในต่างประเทศได้รับการส่งเสริมและคุ้มครองให้เข้าถึงความรู้และสิทธิทั้งจากประเทศไทยและในประเทศที่พำนักอย่างมีประสิทธิภาพ